Czy Rydzyk to szpion?
Jan Bińczycki o "Krętych ścieżkach", pierwszej części książki Tomasza Piątka "Rydzyk i przyjaciele"
Tomasz Piątek wziął na warsztat dzieje kolejnego z negatywnych bohaterów krajowego życia publicznego. Tym razem to redemptorysta Tadeusz Rydzyk, magnat medialny, twórca Radia Maryja, sojusznik obozu rządzącego, rzutki a zarazem tajemniczy organizator ultrakatolickiego imperium medialnego.
Zdawać by się mogło, że o toruńskim redemptoryście wszystko wiadomo. Jego kontrowersyjne inicjatywy, naganne wypowiedzi, radiomaryjne celebry z udziałem najważniejszych polityków prawicy regularnie goszczą na szpaltach gazet i w reportażach telewizyjnych. Powstał o nim krytyczny filmy dokumentalne* i książki reporterskie**. Ale, jak dowodzi Piątek, jak dotąd ujawniono jedynie część prawdy o kontrowersyjnym duchownym.
Jestem entuzjastą prozy Tomasza Piątka. Z równym zainteresowaniem śledzę jego publikacje śledcze. Używam tego określenia z dwóch powodów. Po pierwsze stanowią tylko jeden z elementów jego dziennikarskiej pracy, towarzyszą cotygodniowym audycjom w kanale Reset Obywatelski i artykułom w portalu arbinfo.pl. Po drugie trudno oceniać je w optyce literackiej. To zestawienia faktów i analiz, często bardzo drobnych szczegółów. Autor, w prozie poruszający się z językową swadą, w dziennikarstwie rezygnuje ze swojego niepodrabialnego stylu i mozolnie klaruje, kto, kiedy, co i jak. Książki o Antonim Macierewiczu, Mateuszu Morawieckim i Andrzeju Dudzie nie dają bezpośredniej lekturowej przyjemności. Czasem, tak jak w niektórych partiach najnowszej publikacji
Rydzyk i przyjaciele. Kręte ścieżki styl bywa wręcz toporny, pełen redundacji i może drażnić. Za to każda z dokumentalnych książek Piątka pozwala poznać mało znane fakty i zakamarki współczesnej Polski.
Kręte ścieżki. to pierwszy tom opowieści o tym, co dotąd umykało nawet wytrawnym reporterom. Pozwala też rozwiać mit narosły wokół zadziwiającej kariery redemptorysty oraz fundamentów jego imperium. Słynne „dzieła” nie wzięły się z wdowich groszy, ani dotacji od prawicowych rządów. Pieniądze na rozruch i pomoc zyskał od tajemnicznych postaci, w tym pewnej… prawosławnej mistyczki, dziś zwolenniczki putinowskiej Rosji.
Piątek wykonał rozległą i skomplikowaną kwerendę archiwalną, poszukując śladów w esbeckich teczkach. Rydzykowe akta (a policja polityczna PRL zakładała teczkę każdemu seminarzyście) tajemniczo zniknęły. Ostała się jedynie teczka paszportowa. Ale i zawarte tam drobiazgi mówią same za siebie. W latach osiemdziesiątych, kiedy władze ściśle reglamentowały możliwość wyjazdów na Zachód, duchowny uchodzący za opozycjonistę wyjeżdżał bez przeszkód. Prowadził różne interesy, zdobywał know how, a czasem… znikał z radarów swoich przełożonych i zdaje się, że bardziej prawdomówny był informując o swoich zagranicznych poczynaniach reprezentantów Służby Bezpieczeństwa niż władze zakonne. Nawiązał też kontakty z ludźmi kojarzonymi z kręgami proklemlowskimi. Takich poruszających informacji jest w pierwszym tomie Rydzyka i przyjaciół znacznie więcej. Na klawiaturę ciśnie się pytanie, które umieściłem w tytule tekstu, a wcześniej publicznie zadali Piotr Głuchowski i Jan Hartman. Nie podejmuję się odpowiedzi nie tylko z powodu tak zwanej ostrożności procesowej, ale także dlatego, że odpowiedzialnie będę mógł ją ogłosić dopiero po przeczytaniu drugiego tomu. Publikację przewidziano na czerwiec. Do tego czasu pytanie będzie mnie dręczyć.
Polecam Rydzyka i przyjaciół jako konieczne uzupełnienie dotychczasowych publikacji. Za pomocą wydanych wcześniej reportaży można się przyjrzeć jego ekscentrycznej osobowości i fenomenowi społecznemu jakim bez wątpienia są Rydzykowe „dzieła” i zbudowany wokół nich ruch lub. Książka Piątka pomaga zrozumieć, że w rzeczywistości są to dzieła zniszczenia.
Tomasz Piątek Rydzyk i przyjaciele. Kręte ścieżki, Arbitror, Warszawa 2021, stron 232
*29 lat bezkarności. Fenomen Ojca Tadeusza, 2021, real. Rafał Stangreciak, Imperium Ojca Rydzyka, real. Jerzy Morawski, 2002
** Konrad Piskała, Tomasz Potkaj, W imię ojca. Fenomen Tadeusza Rydzyka, Axel Springer Polska, Warszawa, 2007,Michał Wójcik W rodzinie ojca mego, Czarne, Wołowiec2015, Jacek Hołub, Piotr Głuchowski Imperator. Sekrety Ojca Rydzyka, Agora, Warszawa 2019,