Medytacje o bieli

Powstała niezwykła książka, która jest medytacją na temat bieli i jej wieloznaczności - o "Białej Elegii" Han Kang pisze dla nas Aleksandra Byrska

Han Kang, autorka słynnej Wegetarianki, spędziła rok w Warszawie. W efekcie powstała niezwykła książka, która jest medytacją na temat bieli i jej wieloznaczności.

Biała elegia to zbiór krótkich próz poetyckich skupionych wokół białych przedmiotów i szerokich skojarzeń związanych z tym kolorem. Co istotne, a dla naszego kręgu kulturowego nieoczywiste, biel jest dla koreańskiej pisarki również symbolem żałoby.

Proces godzenia się z utratą przez jaki przechodzi Kang pisząc tę nietypową książkę jest szczególny, ponieważ jest to żal za utraconą starszą siostrą, która zmarła zaraz po urodzeniu. Trudno jest odbyć żałobę po kimś zupełnie nieznanym, a sytuację komplikuje głębokie odczucie autorki, że zajęła miejsce siostry, istnieje „zamiast” niej.

Płatek śniegu, mleko matki, pierwszy kaftanik, żałobny strój, ryż, biała kartka. Miniatury Kang z pojedynczego przedmiotu wydobywają całe spektrum znaczeń. Wprowadzają czytelnika w stan medytacji, swoją prostotą zatrzymują, zmuszają do wyrównania oddechu i namysłu. Widać w nich wyraźnie, że autorka jest również poetką – jest uważna na znaczenia słów, zgrabnie puentuje, w drobnych formach kondensuje esencję doświadczenia.

Biała elegia ukazuje jak nierozerwalnie ze sobą złączone są życie i śmierć – ich centrum to ludzkie ciało, otwarte lub zamknięte na wrażenia zmysłowe. Ofiarowywanie starszej siostrze białych rzeczy, jest ofiarowywaniem życia – obrazów i doświadczeń. Dotyk zimnego śniegu, ryż przesypujący się przez palce, chęć zobaczenia świata czyimiś oczami, dla kogoś.

Jest w tej książce dużo ciszy, która przynosi ukojenie i karmi umysł. Niedobrze byłoby tę ciszę zagadać, warto jej natomiast doświadczyć. To cisza przejmująca i bardzo pojemna – gotowa przyjąć również to, co wniesie do niej czytelnik.

Aleksandra Byrska

Han Kang, Biała Elegia, przeł. Justyna Najbar-Miller, W.A.B., Warszawa 2022, s. 144