Prawda bez miłości jest nie do zniesienia
Natalia Bała o głośnym debiucie Oceana Vuonga "Wspaniali jesteśmy tylko przez chwilę"
Ocean Vuong to wietnamsko-amerykański pisarz i poeta. Jego głośny debiut prozatorski właśnie został przetłumaczony na polski. Wspaniali jesteśmy tylko przez chwilę, to książka, która intryguje. Już sam tytuł przyciąga, wwierca się w mózg
i zapada w pamięć. W moim przypadku dosłownie „chodził za mną” chyba ze dwa tygodnie, nie dając spokoju. Musiałam przeczytać.
Vuong w debiucie zwraca się do swojej matki, która nie potrafi czytać. Jest w tym konkretnym wyborze adresatki, coś głęboko wzruszającego.
Lektura nie zawodzi oczekiwań. Vuong maluje swój świat bardzo delikatnie. Buduje sceny subtelnie, pastelowo. Nawet gdy dotyka tematów strasznych czy opisuje sceny brutalne, jak wspomnienia wojny w Wietnamie. Nie konstruuje pełnego obrazu wydarzeń, jest oszczędny w opisie. Wszystko pozostaje jakby zawieszone, niedopowiedziane, lekko tylko zaznaczone. Taki sposób opisu potęguje tylko wrażenie jakie wywołuje w czytelniku lektura „Wspaniali jesteśmy tylko przez chwilę”.
O czym właściwie jest ta książka? O czułości, o potrzebie bliskich relacji. I o miłości. Takiej, która nie wyraża się wprost, a czasem jest obecna w złości czy w gniewie.
Jest to także opowieść o dorastaniu, dziedziczeniu traum rodziców i dziadków. Ale też o odkrywaniu świata i swojego miejsca w nim. Vuong porusza tematy takie jak odkrywanie tożsamości rasowej, klasowej, ale też seksualnej.
Styl książki jest jednak chwilami nieco męczący. Długie, wielokrotnie złożone zdania sprawiają, że książkę czyta się powoli. Nie jest to lektura, którą się „pochłania”. Mocno poetycki sposób narracji i nie zawsze trafne czy zrozumiałe metafory także negatywnie wpłynąć na odbiór całości.
Nawet jeśli zgubimy się w gąszczu poetyckich metafor książka i tak chwyci nas za serce. Empatia i czułość z jaką narrator zwraca się do swej niepiśmiennej matki nie pozostawia czytelnika obojętnym. Trudno bowiem, śledząc tę niełatwą, a opisaną
w zniuansowany sposób relację nie zastanowić się nad własnymi, rzadko idealnymi, relacjami rodzinnymi.
Natalia Bała
Ocean Vuong, Wspaniali jesteśmy tylko przez chwilę, WAB, Warszawa 2021, tłumaczył Adam Pluszka, stron 285