Święto światła
Aleksandra Byrska o antologii "Skandynawskie lato" opublikowanej przez Wielką Literę.
Miodowa barwa światła o zachodzie, intensywny zapach kwitnących łąk, opustoszałe miejskie ulice, błękit wody. Rozleniwienie i oczekiwanie, tęsknota za nieznanym. Latem wszystko ma wyraźniejsze kontury, a emocje zyskują skrajną temperaturę. Ciało odżywa i przeżywa mocniej. Dla wszystkich, którzy nie chcą jeszcze rozstawać się z tym stanem, idealną lekturą na początek września jest zbiór opowiadań Skandynawskie lato, opublikowany przez wydawnictwo Wielka Litera.
Skandynawskie lato to antologia złożona z opowiadań najważniejszych autorów z Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji, od Selmy Lagerlöf i Hansa Christiana Andersena po pisarzy współczesnych, również takich, którzy nie byli publikowani wcześniej w Polsce. Niezwykle barwny i różnorodny wybór utworów pozwala zapoznać się z całym przekrojem charakterystycznych głosów literackich Skandynawii.
Książka została podzielona na rozdziały tematyczne, porządkujące teksty z różnych epok według wybranego klucza, jakim jest miasto, droga, letnisko i pocałunek. Już same powyższe hasła zakreślają wyraźnie pole doświadczeń, o jakich opowiada całe Skandynawskie lato. Dzieciństwo i radość poznawania świata, trudy dorastania, przelotne romanse i poważne miłości, miejska samotność i kontakt z naturą, zagubienie w świecie, jego absurd i groteska, smutek schyłku i spokój. To wszystko − i wiele więcej − pojawia się w opowiadaniach poszczególnych autorów. Przede wszystkim jednak niemal wszędzie powtarza się wyraźnie wyróżniająca bohaterów zachłanność na życie, jakby wraz z obecnością promieni słońca wzrastał głód, by przeżyć więcej, i nadzieja, czasem dość rozpaczliwa, na nagłą odmianę losu niczym haust świeżego morskiego powietrza, który ożywia zmysły.
Zebrane w tym zbiorze opowiadania, choć mocno się różnią, czytane obok siebie kondensują całe spektrum wrażeń związanych z latem – najkrótszą i najintensywniejszą z pór roku, która bez względu na szerokość geograficzną budzi w człowieku pragnienie, by przeżyć jak najwięcej, zanim przyjdzie jesień i rozmaże kontury codzienności, studząc emocje i podważając ich ostateczność.
Aleksandra Byrska
Mistrzowie opowieści. Skandynawskie lato, Wielka Litera, Warszawa 2022, s. 400